Η Μονή Λαζαριστών χτίστηκε το 1886 από τους μοναχούς του τάγματος του Αγίου Βικεντίου του Παύλου, που έγιναν γνωστοί ευρύτερα από την έδρα του τάγματος στην εκκλησία Saint-Lazare στο Παρίσι. Οι Λαζαριστές που πρωτοεμφανίστηκαν στην Ελλάδα περί το τέλος του 18ου - αρχές 19ου αιώνα είχαν ως κύριο στόχο, εκτός από τη φροντίδα και περίθαλψη των φτωχών, την μόρφωση των κληρικών και την εξάπλωση του καθολικισμού.

Γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, η αποστολή της Θεσσαλονίκης ανέλαβε να φέρει εις πέρας τον προσηλυτισμό των Σλάβων της Βαλκανικής στον Καθολικισμό, οπότε η δράση των Λαζαριστών βρίσκει έδαφος στη Βουλγαρία. Έτσι, οι Λαζαριστές της Θεσσαλονίκης περί τα μέσα του 19ου αιώνα δραστηριοποιήθηκαν έντονα, περιθάλποντας βουλγαρικές οικογένειες και παράλληλα αναλαμβάνοντας τη μόρφωση καθολικών Βουλγάρων ιερωμένων. Στα πλαίσια αυτά, η Καθολική Εκκλησία αναπτύσσει ένα σημαντικό για τα δεδομένα της εποχής οικοδομικό πρόγραμμα στη Δυτική Θεσσαλονίκη. 

Το 1861 αρχίζει να κτίζεται στο Zeitenlik, περιοχή σε απόσταση 2χλμ. Β.Δ. της Θεσσαλονίκης, το ορφανοτροφείο των Αδελφών του Ελέους που απευθύνονταν σε ορφανά καθολικών Βουλγαρικών οικογενειών από την περιφέρεια της Θεσσαλονίκης και που ονομάστηκε St. Vincent de la Macedoine. Το 1866 ο εφημέριος της Θεσσαλονίκης M. Turroques ιδρύει στο ίδιο κτίριο το πρώτο μικρό ιεροσπουδαστήριο. Από το 1886 που ιδρύθηκε μέχρι την έκρηξη των Βαλκανικών πολέμων, το Βουλγαρικό Ιεροσπουδαστήριο του Zeitenlik λειτούργησε ομαλά. Το 1912-1913 ήταν ο χειμώνας της Βουλγαρο- Ελληνικής συγκυριαρχίας στην Θεσσαλονίκη και η τελευταία χρονιά κανονικής λειτουργίας του ιεροσπουδαστηρίου. Το φθινόπωρο του 1913 το ιεροσπουδαστήριο ανοίγει για τελευταία φορά με 32 Βούλγαρους μαθητές και 10 Έλληνες καθολικούς από τη Σύρα. Με το τέλος αυτής της σχολικής χρονιάς, την άνοιξη του 1914 το Βουλγάρικο ιεροσπουδαστήριο κλείνει οριστικά.

Από τότε το κτίριο αλλάζει διάφορες χρήσεις ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες, και για να εξυπηρετηθούν αυτές γίνονται διάφορες μετατροπές, πάντα πρόχειρες. Βεβαίως, η παρακμή του Ιεροσπουδαστηρίου και οι ευκαιριακές κατοπινές χρήσεις του επρόκειτο πλέον να αποκλείσουν την ολοκλήρωση του αρχικού σχεδιασμού του κτιρίου με την ανέγερση της Δυτικής Πτέρυγας.

Το 1916, με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το κτίριο γίνεται νοσοκομείο του Γαλλικού στρατού. Μετά το τέλος του πολέμου στο κτίριο στεγάζονταν πρόσφυγες της μεγάλης πυρκαγιάς που κατέστρεψε το κέντρο της Θεσσαλονίκης το 1917, ενώ ένα μέρος του κτίσματος το κρατούσαν πάντα οι μοναχοί Λαζαριστές. Το 1922 με την Μικρασιατική καταστροφή ήρθαν μαζί με τους πρόσφυγες και λίγοι Καθολικοί, κύρια Αρμένιοι. Αναφέρεται ότι γύρω στα 1930 ζούσαν στο Zeitenlik περίπου 500 άτομα. Στα 1941 το κτίριο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς για τις ανάγκες του στρατού κατοχής. Στον Εμφύλιο γύρω από το κτίριο έγιναν μάχες γιατί στεγάστηκαν εκεί τα ΤΕΑ. Μάλιστα, ένα βλήμα όλμου των ανταρτών κατέστρεψε ένα πρόκτισμα στην δυτική πλευρά του κτίσματος. Μετά τον εμφύλιο ήρθαν από διάφορα μέρη της Ελλάδος και κατοίκησαν εκεί ακόμα 2-3 οικογένειες καθολικών, μαζί με τους εναπομείναντες πρόσφυγες. Έτσι μέχρι τις 20 Ιουνίου του 1978 έμεναν στο κτίριο περίπου 10 οικογένειες. Επίσης διατηρούνταν στο ισόγειο ένα καθολικό παρεκκλήσι.

Η Μονή Λαζαριστών κρίθηκε ετοιμόρροπη το 1978, λόγω των καταστροφών που προκάλεσαν οι σεισμοί και εγκαταλείφθηκε. Το 1980 το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο λόγω της ιστορικής αλλά και αρχιτεκτονικής του σημασίας. Το 1983 αγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο για τον εορτασμό των 2300 χρόνων της Θεσσαλονίκης και χαρακτηρίστηκε Πολιτιστικό Κέντρο της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα των μεγάλων έργων που πραγματοποιήθηκαν από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης "Θεσσαλονίκη 1997" και το 1996 ξεκίνησαν οι εργασίες αναστήλωσης και προσθήκης στο αρχικό κτίσμα. Το συγκρότημα της Μονής Λαζαριστών αποπερατώθηκε το 1997 και άρχισε σταδιακά να διατίθεται στο κοινό με την πραγματοποίηση θεατρικών παραστάσεων, συναυλιών, εκθέσεων και άλλων εκδηλώσεων.